f/139 - tilbake til opphavet

Siden vi no veit korleis eit camera obscura fungerer, er det jo freistande å forsøke neste steg. Eit pinholekamera er det enkleste form for kamera vi har. Ein treng ein lystett boks med eit hol i, litt negativfilm og aluminiumsfolie. Aluminiumsfolien vert dekka over hullet, for så å stikke eit lite hol med ein nål (ca 0.2mm opning er fint). Ein brukar aluminiumsfolie fordi det er forholdsvis enkelt å få eit hol med skarpe kantar. Filmen plasserer ein i bakkant av boksen, med emulsjonen mot holet. (Sjølvsagt må filmen ladast i totalt mørke...)

Panorama tatt med pinholekamera, 0.2mm opning og film med 6x12 format.
Legg merke til vignetteringa, som er ganske tydelig på dette biletet.

Men...kan ein ikkje bruke digitalkamera som pinhole?
Jo, i utgangspunktet er det ikkje noko problem, men ein støter på ei lita utfordring. Eit pinhole er jo temmelig lite, og dette medfører at ein gjerne opererar med effektiv blender på rundt 128 eller meir. Med ein so lita opning treng ein lang eksponeringstid. Den begrensa opninga gjer at biletet vert litt uskarpt pga diffraksjon langs kantane på holet. Men er det problematisk? Ikkje i seg sjølv. Pinhole er og blir sjarmerende uskarpt!
Dybdeskarpleiken på blender 128 er derimot temmelig stor, faktisk så stor at alle støvkorna på bildebrikka di vert VELDIG tydelege. Pinhole på digital speilrefleks fungerer, men du må rekne med å bruke mykje tid til å retusjere vekk støv!

Her ser du eit 100% utsnitt frå råfila, med nokså tydelege støvkorn på. 

Desse er ikkje synlege med meir normale blendarar.

Samtidig vil du oppleve at lyset som passerer gjennom holet vil lyse opp midten av biletet meir enn kantane. Om du har stor negativflate (f.eks 6x6 eller 6x12), vert denne effekta veldig tydelig. Du ser det i biletet over. Denne vignetteringa er særlig karakteristisk for pinhole, men rammar samtidig inn motivet på ein fin måte.

Slik lagar du digital pinhole:
- Ta eit kamerahusstøvdeksel (du har vel eit i reserve?), og borr ein 5mm opning i det.
- Lim på litt aluminiumsfolie framfor åpningen, og lag hol i det med ei nål (ca 0.2mm). Pass på at holet ikkje blir for stort!
(Om du ikkje vil øydelegge eit kamerahusstøvdeksel, kan du tape aluminiumsfolie framfor heile opninga).
- Sett kamera på manuell, og forsøk deg fram med ISO og lukkertid. Du kan òg forsøke å bruke lysmålinga til kameraet.

Her ser du eit kamera der eg har brukt enklaste metode.

Dersom du gidd; del avstanden frå holet til bildebrikka, med diameteren på holet, og rekne ut effektiv blendar. No blir det enklare å kalkulere riktig lukkartid.
Td.  27,8mm avstand / 0.2mm opning = f/139.

Og slik kan resultatet bli, med 0.3mm opning og 5 sek eksponeringstid på 200 ISO.

Så då er det berre å finne fram nål, aluminiumsfolie og kamera! Om du er fornøgd med resultatet, send gjerne biletet til runar@eurofoto.no, så kan eg presentere resultatet på denne bloggen.