Orbar - når vitenskap vert galskap

I dag skal eg snakke litt om orbar; desse fantastiske manifestasjonane frå ein annan dimmensjon, der gode krefter snakkar til oss ved hjelp av søte små lysskiver som tilsynelatande dukkar opp på bilete i etterkant. 

Ein "orb", endeleg tatt på fersk gjerning!

Om du likar tanken på at gode krefter kommuniserer via flekkar på bilete, IKKJE les vidare på dette innlegget. Sjå gjerne på TV-Norge FEM sitt program "På den andre siden", og lev vidare i trua.

Om du vil ha ei heilt logisk, vitenskapleg forklaring, les vidare!

Kva nokon trur

Her er kva Marcello Haugen (ein av Noregs mest kjente klarsyne, død i 1967) seier (via kanalisert bodskap) til Tove Kristin Haugen (healer, klarsynt, husrenskar): "Det er en eksistens som er høyere enn våres. Den har utviklet seg og er ikke avhengig av det kroppslige lenger for å forflytte seg. Det er kun energikraften fra det høyere nivå, som nå begynner å åpnes opp for flere av oss. (...) De er her for å gi oss sin informasjon om andre eksistenser, og at det er andre eksistenser som kan forflytte seg raskere enn vi kan fatte."

Eh...vel...ja...fint!

Programmet "På den andre siden" hadde for ei tid sidan eit program som omhandla "orbar", der dei mellom anna hadde alliert seg med ein fotograf som skulle forklare "orbar" frå ein fototeknisk synsvinkel.
Problemet var at fotografen ikkje hadde kunnskap om elementær fototeori, noko som medførte at han måtte innrømme at det var nokre typar orbar som han ikkje kunne forklare (noko som sjølvsagt vart brukt som argument for at "orbar" eksisterer). Flaut for fotografen. Personleg satt eg og reiv meg i håret...

Kort og greit
"Orbar" er skapt av støv, vassdropar eller andre luftborne partiklar.
Lufta er full av støv, sjølv om du ikkje kan sjå det med auget. Mengda og type partiklar varierer basert på mange faktorar, mellom anna klima, vindretning og generell luftaktivitet.
Støv er generelt skapt av mange naturlege og menneskeskapte prosessar, og kan bestå av jord, pollen, vulkanstøv, partiklar frå eksos, røykpartiklar og andre partiklar som er små nok til å halde seg svevande i lufta. "Orbar" er ikkje skapt av partiklar i kamera eller på objektivlinsa, men derimot av partiklar rett framfor objektivlinsa.

Så korleis skjer dette?
Ultrafiolett lys frå kameraet sin blitz lyser opp støvet, og vert deretter fanga opp av kameraet si bildebrikke. Støvet ligg nær det inverterte fokuspunktet, som er det punktet framfor objektivlinsa som eit objekt må vere for å kome i fokus på ei gitt blendaropning. Dess nærare ein partikkel er objektivlinsa, dess større og meir uklåre vert "orbane", medan partiklar som ligg nært det inverterte fokuspunktet vert meir distinkt og tydelege.
Digitale kamera er sensitive for UV og IR-bølgelengder, og er såleis betre rusta til å eksponere "orbar" enn filmbaserte kamera. Men ein treng ikkje nødvendigvis blitz under eksponeringa, så lenge ein har ei sterk nok lyskjelde til å skape lysbrytinga.
Dei fleste digitale kamera med små bildebrikker (td kompaktkamera) har òg større djubdeskarpleik, noko som fører til at luftborne partiklar lettare vert synlege. Ein annan faktor som kan skape "orbar", er noko som på godt norsk vert kalla "circle of confusion". Dette er ein optisk flekk skapt av ei lyskjegle (frå eit objektiv), som ikkje kjem i perfekt fokus ved fotografering av ei punktlyskjelde.

Linserefleks er eit anna fenomen som kan skape "orbar". Eit objektiv har fleire linser som jobbar saman for å fokusere lyset på bildebrikka. Om linseelementa ikkje har tilstrekkeleg overflatehandsaming (antirefleksbelegg), kan ein få interne refleksjonar som syner på bileta som runde flekkar med ulik form.

Litt diffraksjonsteori

Teoretisk diffraksjonsmønster

Diffraksjon er spredning av lys rundt kanten av eit objekt. Denne lysbrytinga skapar mønster som vert kalla diffraksjonsringar.

"Støvorbar" har nokre klassiske karakterisika, mellom anna ei slags kjerne med fleire ringar rundt. Dette er diffraksjonsringane. Ein enkel måte å skildre desse på, er å tenke på ein vassdrope som treff ei vassoverflate. Då får ein ringar i vatnet. Lys oppfører seg på liknande måte, men evna til å sjå ringane er avhengig av oppløysinga på biletet og at "orben" ikkje er for nær objektivlinsa (men derimot nærare det inverterte fokuspunktet).

Interferenslys skapar mørke og lyse band. Nodale punkt opptrer som mørke band (bølgelengdene opphevar kvarandre), medan antinodale punkt opptrer som lyse band (bølgelengdene forsterkar kvarandre). Fiolett lys (med kortast bølgelengde) har minst diffraksjonar, medan raudt lys (med lengst bølgelengde) er mest utsatt for diffraksjon.
Som ein digresjon; ein kan òg sjå diffraksjonar på havet, td der bølger treff ein holme og vert bøygd rundt holmen slik at bølgene endrar retning.

Diffraksjon rundt eit objekt

Sjølve utsjånaden på "orben" vil endre seg alt etter kvar partikkelen ligg i forhold til aksesentrum i objektivet. Fargen på "orben" vil variere litt, alt etter kva type bølgelengder som skapar diffraksjonen.

Prøv i praksis
Om du ikkje forsto bæret av interferensteorien over, ta det rolig...
Du er heilt normal. Dette er hard teori!
Ta ein vanleg linsekikkert (prismeskikkert eller ein stjernekikkert), og sikt på ei punktlyskjelde laangt unna (td ei sterk stjerne eller planet). Still på fokuseringsknappen slik at biletet ikkje lengre er i fokus. Ser du noko kjent?